Motywy antyczne w architekturze różnych epok

Tympanon, kolumna, głowica, portyk, idealne proporcje, harmonia i symetria. Styl dorycki, joński, koryncki. Architraw, fryz, akant, palmeta, bukranion. Pojęcia i słowa wiązane pierwotnie z architekturą starożytnej Grecji. Reminiscencje tego stylu widoczne są jednak w historii sztuki długo – w jakich epokach?

Wyjątkowe zafascynowanie dziełami pochodzącymi z okresu antyku nastąpiło w czasach renesansu, czyli odrodzenia (rozumianego jako ponownego wykorzystywania elementów starożytnych w architekturze). Renesans w architekturze stanowił odzwierciedlenie poglądów filozoficznych odrodzenia, poszukujących wzorców w świecie antycznym.  Powrót do detali oraz form stosowanych w greckiej architekturze klasycznej nie był jednak jej ślepym naśladowaniem. Architekci korzystali także z osiągnięć swoich poprzedników jakimi byli budowniczowie średniowiecza. 

Barok, podobnie jak renesans, opiera się na wzorach architektury klasycznej, architekci nadal korzystają z prac Vignoli. Jednak sposób korzystania z tych samych elementów jest inny. W starożytności i renesansie poszczególne formy zestawiano ze sobą zachowując umiar i dążąc do harmonijnej, spokojnej kompozycji. Barok korzysta z tych samych elementów i detali, ale przeciwstawia je sobie, wprowadzając wrażenie ruchu i niepokoju. Kompozycje są dynamiczne, ukształtowane rzeźbiarsko, teatralnie.

Fascynacja kulturą antycznej Grecji i Rzymu kojarzona jest zwykle z klasycyzmem (czas po 1750 r.). Określenie „formy klasyczne” oznacza oparcie kompozycji i stylistyki o wypracowane w czasach antycznych zasady harmonii, symetrii i rytmu oraz korzystanie z racjonalnej, prostej i skromnej dekoracji. W Europie zapanowała moda na wznoszenie kopii antycznych budowli, które powstawały nie tylko w miastach. Charakterystycznie urządzano rozległe parki, umieszczając w nich posągi mitologicznych bogów, łuki triumfalne, świątynie, a nawet ruiny.

Ze zjawiskiem korzystania z architektonicznych motywów antycznych mamy także do czynienia później, w czasach historyzmu – tutaj możemy szukać tych nawiązać m.in. w neoklasycyzmie, neobaroku i stylu eklektycznym.

Ponowne zainteresowanie spuścizną historyczną – w tym architekturą antyku – pojawiło się dopiero w związku z postmodernizmem. W architekturze postmodernistycznej motywy historyczne są wykorzystywane jako inspiracja do nowoczesnych interpretacji, łączących tradycję ze współczesnością, często w niekonwencjonalnym ujęciu.

>>>  Klikając w zdjęcie zobaczysz jego tytuł, autora i dane techniczne <<<

Autorka wyboru przykładów: Natalia Jończyk – maturzystka hs