Artyści poza kierunkami cz. 1/3

Sztuka jest dla nas wyzwaniem, m.in. dlatego, że tak jak świat w którym żyjemy, jest niezwykle zróżnicowana i nie może być zdefiniowana za pomocą typowych tematów, czy cech wizualnych charakterystycznych wyłącznie dla niej. Artyści przedstawiając swoje wizje, chcieli by wymuszały one na widzach osobisty udział w sztuce i ich bardziej emocjonalną reakcję. Zabiegi te, które miały na celu wywołać większe zaangażowanie u odbiorcy wszelkich dzieł, pokazują o ile znaczenie sztuki jest ważniejsze od tego co sama przedstawia.

Z przyjemnością zapraszamy więc na kolejną wyprawę, uwzględniającą znanych artystów, których ciężko wpisać w ramy epok, czy stylów. Prezentujemy zatem pierwszą część twórców, którzy działali poza przyjętymi schematami, a zasługują na ważne miejsce w historii.

W tym wpisie występują:
Amadeo Modigliani
Maurice Utrillo
Marc Chagall
Henri Rousseau
Pierre Bonnard

Amedeo Modigliani urodził się 12 lipca 1884 roku we włosko-żydowskiej rodzinie w Livorno. W 1906 r. przeprowadził się do Paryża. Tam nawiązał kontakt ze
znaczącymi artystami jak Pablo Picasso i Constantin Brâncuși. Współczesną sławę Modigliani zawdzięcza przede wszystkim swoim obrazom przedstawiającym akty, uchodzącym w jego czasach za skandalizujące, a zaakceptowane dopiero później. Najbardziej znane są jego portrety kobiet o łabędzich szyjach i delikatnych, wydłużonych rysach. Do wielu z nich pozowała
Modiglianiemu jego ukochana muza – Jeanne Hébuterne. Malarz wypracował własny styl pełen elegancji i subtelności. Postać Modiglianiego otacza legenda  niedocenianego artysty, który żyje w biedzie, oraz namiętnego kochanka, korzystającego z uroków życia. Zmarł w wieku 36 lat na gruźlicę.

Maurice Utrillo urodził się pierwszego dnia Świąt Bożego Narodzenia w 1883 roku. Jego matką była Susanne Valado – szesnastoletnia modelka paryskich artystów, która również sięgała często po pędzel. Utrillo zaczął malować w ramach terapii zwalczania alkoholizmu w wieku 18 lat. Do 1903 namalował już setki widoków paryskiego przedmieścia Montmagny. Jego pierwsze obrazy zdradzają wpływy Camille’a Pissarra i Alfreda Sisleya. W 1924 wskutek postępującej choroby alkoholowej trafił do więzienia i usiłował popełnić samobójstwo. Głównym tematem prac artysty był pejzaż miejski (wąskie, ubogie uliczki, zaułki paryskie, szare mury, małe miasteczka, prowincjonalne kościółki). Malował też portrety i martwe natury. Sporadycznie zajmował się scenografią: w 1926 wykonał dekoracje dla zespołu Balety Rosyjskie Sergiusza Diagilewa, w 1948 współpracował z Operą Komiczną w Paryżu. Zmarł w 1955 roku na zapalenie płuc.

Marc Chagall urodził się w 1887 roku, niedaleko Witebska w Imperium Rosyjskim. Pochodził z rodziny żydowskiej, a jego prawdziwe imię i nazwisko brzmiało: Mojsza Zacharowicz Szagałow. W wieku 19 lat wyjechał do Petersburga, gdzie rozpoczął naukę w Szkole Carskiego Towarzystwa Upowszechniania Sztuki. Pierwszym sukcesem początkującego artysty było otrzymanie stypendium umożliwiającego wyjazd do Paryża. Tam młody Chagall związał się z modną wówczas grupą artystów skupionych wokół dzielnicy Montparnasse. Cztery lata później miał już pierwszą wystawę indywidualną w popularnej wówczas berlińskiej galerii „Der Sturm”. W przypadku Marca Chagalla trudno mówić o jednym konkretnym stylu malarskim, w jego dziełach można odnaleźć surrealizm, sztukę naiwną, impresjonizm, ale chyba na większości odbiorców największe wrażenie robią żywe, wspaniale dobrane kolory.

Henri Rousseau urodził się 21 maja 1844 roku w Laval, mieście położonym na zachodzie Francji. W 1871 roku Rousseau podjął pracę w Urzędzie Akcyzowym i w tamtym właśnie czasie zaczął malować. Ponieważ odbywał długie dyżury, wypełniał ten czas, rozstawiając sztalugi obok budynku urzędu i tworzył. W 1885 roku wystawił nawet swoje prace na Salonie Odrzuconych. W 1886 roku Paul Signac, który zainteresował się pracami Rousseau, zaprosił go do wzięcia udziału w nowej wystawie – Salonie Artystów Niezależnych. Niestety publiczność i krytycy byli dość sarkastyczni w stosunku do sztuki, jaką uprawiał. Twierdzili, że takie prace równie dobrze mogłoby namalować dziecko. Rousseau w malarstwie wykroczył poza swoją epokę. Jego styl odznacza się oryginalnością, nowoczesnością, posiada wymiar fantastyczny i oniryczny. Zalicza się do grona tych artystów, których geniusz został doceniony dopiero po śmierci. Zmarł w nędzy 2 września 1910 roku z powodu gangreny.

Pierre Bonnard urodził się 3 października 1867 roku w podparyskim miasteczku Fontenay-aux-Roses. Już jako młody chłopak okazał się pracowity i błyskotliwy. Ojciec Pierra nalegał aby syn kształcił się w kierunku podjęcia w przyszłości stanowiska urzędnika. Stąd też w 1888 roku Bonnard ukończył wydział prawa. Jednocześnie, od 1887 roku uczęszczał do Academie Julian – popularnej wówczas, prywatnej szkoły artystycznej. Tam poznał Paula Serusiera, który wkrótce założył grupę Nabiści, a Bonnard od początku brał czynny udział w budowaniu tego ruchu. W marcu 1891 roku pierwszy raz wystawił swoją pracę w ramach Salonu Niezależnych, ale renomę zyskał dzięki afiszom, litografiom i ilustracjom. To pozwoliło mu z resztą całkowicie poświęcić się zawodowi malarza, zrezygnować z pracy, którą wykonywał “na siłę”. Zmarł na Lazurowym Wybrzeżu, 23 stycznia 1947 roku. Do końca życia pozostał prostym człowiekiem. Przez większość czasu żył na uboczu i stronił od modernistycznych nowinek. Wysławiając kolor i światło, stworzył jedne z najbardziej wrażliwych i szczerych prac XX wieku.

Aut.: Julia Pasek