Motyw: vanitas w sztuce

,,Marność nad marnościami i wszystko marność’’, czyli motyw przemijania w sztuce.

Tematyka życia i śmierci w sztuce podejmowana była od wieków. Mimo to, największa fascynacja motywem przemijania i marności przypada na okres średniowiecza oraz baroku (szczególnie holenderskiej sztuki XVII w.), kiedy twórcy pod hasłami ,,dans macabre’’ (taniec śmierci) czy ars moriendi (sztuka umierania) tworzyli liczne dzieła przypominające odbiorcom o przelotności  i nieuchwytności ludzkiego życia.

Motyw Vanitas zdobył ogromną popularność w Baroku, kiedy to wykształcił się specyficzny typ jego przedstawiania – w formie martwej natury. Sama nazwa  tego tajemniczego tematu  wywodzi się z myśli przewodniej biblijnej Księgi Koheleta – ,,Vanitas vanitatum et omnia vanitas’’ – Marność nad marnościami i wszystko marność. Zdanie to w malarstwie przejawia się głównie w rekwizytach dobranych do kompozycji, mających w symboliczny sposób uzmysławiać odbiorcom przemijalność i kruchość ludzkiego życia. Wśród motywów wanitatywnych znajdowały się czaszki, świece, kwiaty, klepsydry lub zegary, owady, czy luksusowe dobra ziemskie ( kielichy, pieniądze, biżuteria). 

Symbole vanitas mają mieć wpływ moralizatorski, wskazujący na przemijalność życia i dóbr ziemskich. 

Oczywiście inspiracja doczesnością, życiem człowieka na ziemi, nie sięgała tylko Baroku – artyści do dzisiaj zmagają się z tą tematyką, próbując odpowiedzieć sobie na pytanie: Co naprawdę jest warte nasze życie?
>>>  Klikając w obraz zobaczysz jego tytuł, autora i dane techniczne <<<

Autorka wyboru dzieł i opracowania: Natasza Bułka – maturzystka hs